خلاقیت از طریق یک فرایند چندمرحله ای شامل «آماده سازی» (جمع آوری اطلاعات و تعریف مسئله)، «انکوباسیون» (پردازش ناخودآگاه)، «روشنایی» (پیدا شدن ناگهانی ایده)، «ارزیابی» (سنجش و انتخاب بهترین ایده) و «تحقق» (عملی کردن ایده) شکل می گیرد [1، 3]. عواملی مانند محیط حمایتی، تفکر انتقادی، پذیرش تنوع، پذیرای ایده های جدید بودن، و تمرین های ذهن آگاهی مانند مدیتیشن نیز به شکل گیری خلاقیت کمک می کنند [2، 5، 6].
- در این مرحله، فرد با جمع آوری اطلاعات، شناخت و تعریف مسئله یا هدفی که قرار است به آن بپردازد، خود را آماده می کند.
- این مرحله شامل دوره پردازش ناخودآگاه است؛ ذهن به طور ناآگاهانه اطلاعات را پردازش کرده و در پس زمینه ذهن به ارتباط دادن و کنار هم قرار دادن ایده ها می پردازد [1، 3].
- لحظه ای است که ایده خلاق به طور ناگهانی و غیرمنتظره به ذهن فرد می رسد [3، 7]. این «جرقه خلاقیت» اغلب پس از دوره انکوباسیون رخ می دهد.
- در این مرحله، ایده به دست آمده از مرحله روشنایی، ارزیابی و سنجیده می شود تا بهترین ایده انتخاب شده و مراحل پیاده سازی آن بررسی شود [1، 3].
- ایده منتخب، عملیاتی و اجرا می شود تا به یک محصول، خدمت یا راه حل جدید تبدیل شود.
- ایجاد یک محیط پرورشی و امن، که فرد در آن احساس آزادی عمل و تشویق برای ایده پردازی داشته باشد.
- شامل داشتن ذهن انعطاف پذیر، توانایی حل مسئله، و دیدگاه های مختلف به یک موضوع [2، 9].
- آشنایی و پذیرش فرهنگ ها و دیدگاه های مختلف، که به رشد ذهنی و خلاقیت کمک می کند [6، 10].
- تکنیک هایی مانند مدیتیشن و ذهن آگاهی می تواند به آرامش ذهنی و افزایش نیروی خلاقیت کمک کند.
- دوری از تفکر صرفاً مالی و بررسی یک ایده از جنبه های گوناگون.
- تبدیل ایده ها به نمونه های اولیه و ملموس، که به درک بهتر و پرورش خلاقیت کمک می کند.
تورنس(1979) خلاقیت را فرآیندی دانست که شامل حساسیت نسبت به مسائل، کمبودها، تنگناها و ناهماهنگی ها می شود. حساسیتی که به دنبال تشخیص مشکل یا مشکلات بوجود می آید
خلاقیت یعنی:
Ø خلق ایده های جدید و با ارزش
Ø میل به دانستن
Ø دست دادن به آینده
Ø خارج شدن از قالب های ذهنی و کشف چیزهای جدید و معنی دار
Ø عمیق تر نگاه کردن و خارج شدن از پشت درهای بسته
Ø دیدن چیزی که وجود ندارد
Ø وصل کردن دوشاخه به پریز خورشید
Ø رابطه سن و خلاقیت
Ø گفتنی است اگر فرد از تجارب خود استفاده کند و محیط مناسبی هم داشته باشد، با افزایش سن خلاق تر می شود در غیر اینصورت از خلاقیت وی کاسته می شود.
Ø رابطه تحصیلات وخلاقیت
Ø بسیار دیده شده که افراد با تحصیلات غیر رسمی، خلاقیت هایی از خود بروز داده اند که در افراد با تحصیلات بالا مشاهده نشده است.
بعضی ویژگی های افراد خلاق:
¡ توجه دقیق به اطراف خود دارند
¡ کنجکاو هستند و سوالات بیشتری مطرح می کنند
¡ انعطاف پذیرند
¡ تمایل به استقلال و ناهمنوایی دارند
¡ همزمان برای یک مساله چندین راه حل دارند
و...
ویژگی های خلاقیت:
- خلاقیت ، فرآیندی فکری و روانی است
- محصول خلاقیت می تواند به شکل یک اثر، یک ایده، یک راه حل، یک شی ء و یا هر چیز دیگر ظهور کند
- محصول خلاقیت پدیده ای نو و جدید است
- محصول خلاقیت اثری است که علاوه بر تازگی دارای ارزش نیز باشد
- خلاقیت یک توانایی عمومی است و در همه افراد کم و بیش وجود دارد
- خلاقیت قابل پرورش است و با محیط اجتماعی و فرهنگی ارتباط مستقیم دارد.
- تکنیک طوفان فکری (brainstorming)
- تکنیک نقشه ذهنی
- تکنیک دلفی(delphi)
- تکنیک ایده کاتور(idiatoon)
- تکنیک ایفای نقش(role playing)
- تکنیک شش کلاه فکری(six thinking hats)
- تکنیک چرا؟(why?)
- تکنیک چه می شود اگر...؟(what if …?)
- تکنیک اسکمپر(SCAMPER)
- تکنیک وارونه سازی (problem reversal)
و ...
تعداد 70 اسلاید وفایل پاورپوینت در حالت به صورت فشرده در قالب winzipقابل دانلود می باشد.
فایل پاورپوینت است با برنامه آفیس باز می شود.